Het vroor en het was dus heel koud, maar in de ijsblauwe lucht nodigde een stralende zon me uit om me goed in te duffelen en wat tijd buiten door te brengen. Ik besloot om een fikse wandeling te maken in het natuurreservaat het Molsbroek in Lokeren. Ik keek er naar uit om te genieten van dit kleine stukje natuurschoon zo dicht bij mijn huis.
Enkele Canadese ganzen en een groepje meerkoeten keken minzaam toe hoe mijn eenzame schaduw langs het verdorde riet gleed. Ik voelde me ‘alleen op de wereld’ en genoot van dat uurtje me-time tussen de eenden en de aalscholvers. Het was een onderonsje met mezelf en mijn gedachten. Niemand die mijn denken verstoorde.
Paul Tillich zei: ‘De taal heeft het woord ‘loneliness’ geschapen om de pijn van het alleen-zijn uit te drukken, en het woord ‘solitude’ om de glorie van het alleen-zijn gestalte te geven.’
Ik was blij om even alleen te zijn. In de stilte en de eenzaamheid van het Molsbroek kon ik de chaos in mijn binnenste ordenen en mijn ‘bronnen’ hernieuwen. Die bewuste tijd alleen gaf me een heleboel voordelen: een frisse neus, het blij gevoel dat ik kon doen wat ik deed, een babbeltje met ‘hierboven’ en het opfrissen van mijn vogelkennis. Met opgeladen batterijen ging ik glimlachend terug naar huis.
De eenzaamheid is een goede plaats
om te bezoeken,
maar een slechte plaats
om te verblijven.
(Josh Billings)
Ik wandel eens graag alleen, maar zou het niet meer zo leuk vinden moest ik altijd alleen moeten wandelen.
‘Het gerecht eenzaamheid smaakt wel goed als je het niet elke dag eet.’ (Simon Carmiggelt)
De adelaar vliegt alleen en de kraai in troepen; de mens heeft het alleen-zijn af en toe nodig, maar ook gezelschap. Er bestaat zo iets als goede en slechte eenzaamheid. In de Bijbel lezen we dat het niet goed is dat de mens alleen is. Volgens dr. Julianne Holt-Lunstad is het echt niet goed als de mens sociaal geïsoleerd is. Menselijke relaties hebben niet alleen invloed op het emotioneel en psychisch welzijn, maar zijn ook van vitaal belang voor de lichamelijke gezondheid.
Eenzaamheid kent vele gezichten.
Maar maken meer contacten minder eenzaam? Niet altijd. Want naast ‘sociaal eenzaam’ kunnen mensen zich ook ‘emotioneel eenzaam’ voelen. Ze missen dan een hechte, affectieve band met iemand.
Iedereen is wel eens eenzaam. Eenzaamheid treft zowel jonge als oudere mensen. Ik las ooit dat meer dan een kwart van de Belgische bevolking zich sterk sociaal eenzaam voelt (niet te verwonderen in deze digitale wereld). Een vijfde van de Belgen geeft aan zich sterk emotioneel eenzaam te voelen (onderzoek van Leen Heylen).
Iedereen voelt eenzaamheid ook anders aan, Het is een individuele ervaring. Ben ik al eenzaam geweeest? ja, hoor. Het was voor mij pijnlijk om een gebrek aan verbondenheid met anderen te ervaren en het gaf me een diep soort verdriet, een gevoel van leegte. Ik heb dat ervaren toen ik pas gehuwd was en mijn ouderlijke thuis miste (hoewel ik een schat van een man heb). Ik voelde me eenzaam toen een goede vriendin naar het andere einde van de wereld ging wonen, ik voelde me heel alleen in het ziekenhuis na een zware operatie en eenzaamheid spookte ook thuis in mijn hoofd na contact met het ‘burn-out monster’.
Ik heb me ook eenzaam gevoeld toen ik niet alleen was, toen ik omringd was door anderen maar toen ik het gevoel had dat het hen niet uitmaakte hoe het met me ging.
We hebben allemaal behoefte aan liefde, aanvaarding en succes. Als die behoeften niet vervuld worden voelen we ons niet geliefd, uitgesloten en een looser. Dat brengt dan weer gevoelens van frustratie, ontmoediging, zelfmedelijden en eenzaamheid mee. We hebben er allemaal wel eens mee te maken.
We zullen in ons leven allemaal uitdagingen en moeilijkheden hebben. We zullen ons allemaal wel eens uitgesloten, gebroken en alleen voelen. Als ik me zo voel dan weet ik dat het belangrijk is om te onthouden dat ik nooit echt alleen ben, dat de Heer me zijn troost beloofd heeft en dat de Heilige Geest altijd in mijn nabijheid kan zijn. Als ik dat besef dan keer ik me naar mijn Hemelse Vader. Hij trekt me steeds weer recht. Hij zal niet altijd alles voor me oplossen, maar Hij leidt me wel door elke storm.
We zijn niet op deze aarde geplaatst om er alleen voor te staan. Wat een verbluffende bron van kracht en van troost staat ieder van ons ter beschikking. Hij die ons beter kent dan wij onszelf kennen, Hij die alles overziet en die het eind vanaf het begin kent, Hij heeft ons verzekerd dat Hij er altijd zal zijn om ons te helpen als wij er maar om vragen. We zijn nooit alleen. (Thomas S. Monson)
Eenzaamheid is niet goed voor de gezondheid, het kan zelfs je leven aanzienlijk verkorten. Dus, bekruipt er je een gevoel van eenzaamheid neem dan de koe bij de horens:
Mis je iemand? Bel dan zelf eens.
Wil je iemand ontmoeten? Nodig zelf eens iemand uit.
Wil je begrepen worden? Leg het dan uit.
Heb je vragen? Vraag.
Heb je iets niet graag? Zeg het dan.
Vind je iets leuk? Vertel het.
Wil je iets? Vraag het.
Hou je van iemand? Zeg het.
Denk je echt dat niemand je hoort? Bid.
Psychologe Ilse Reynders gaf ook nog tips om een gevoel van eenzaamheid te doorbreken:
Wees jezelf. Heb niet te veel oppervlakkige contacten. Leer alleen zijn met jezelf en streef ernaar om in je sociaal leven zoveel mogelijk ‘echt’ te zijn. Diepgang in relaties kan alleen ontstaan wanneer je authentiek bent.
Wees niet te kritisch ten opzichte van anderen, dit kan leiden tot eenzaamheid. Een geïdealiseerd beeld van vriendschappen resulteert in geen of weinig diepgaande contacten.
Ontwikkel je eigen interesses. De kwaliteit van de relaties die je met andere personen aangaat, hangt heel nauw samen met je eigen gedrag. Wanneer je zelf groeit en je eigen interesses ontwikkelt zullen je relaties meegroeien.
Ik wil aan de tips van Ilse Reynders nog het volgende toevoegen: denk aan hoeveel mensen van je houden en om je geven. Probeer naar het goede te kijken in je leven en help anderen.
I believe that for most of us the best medicine for loneliness is work, service in behalf of others.
(Gordon B. Hinckley)
Zoek manieren om mensen om je heen te dienen, je gezin te helpen. Ze kunnen zich even alleen voelen als jij. Elk goed ding dat je doet voor iemand anders, zal de eenzaamheid die je voelt laten afbrokkelen. En vergeet niet te bidden. Christus zei: ‘Nader tot mij en Ik zal tot u naderen’
God’s light is real. it is available to all. It gives life to all things. It has the power to soften the sting of the deepest wound. It can be a healing balm for the loneliness and sickness of our souls. In the furrows of despair, it can plant the seeds of a brighter hope. It can enlighten te deepsest valleys of sorrow. It can illuminate te path before us and lead us through the darkest night into the promise of a new dawn. (Dieter F. Uchtdorf)
Ik las ergens dat eenzaamheid een mens tot depressiviteit kan leiden, zelfs tot waanzin. Bijvoorbeeld bij een astronaut die een jaar alleen in een ruimtestation zit. Daarom ontwikkelden ze bij Toyota de gezelschapsrobot Kirobo om mee te kletsen. Toen de astronaut terugkeerde bleef die robot alleen achter in het ruimte station. Na een tijd zond Kirobo de volgende boodschap naar de aarde: ‘I hope you’ll look up at the sky sometimes and think of me.’ Hij was zelf eenzaam!
Eender zijn al eenvoudiger sprekende robots getest om ouderen zich minder eenzaam te laten voelen, onder andere de iCat van Philips en een zeehondje genaamd Paro. Ook die hadden succes!
Volgens onderzoek aan de universiteit van Chicago zorgt elke vorm van respons ervoor dat een mens zich minder eenzaam voelt, of die respons nu van een ander mens, een dier of een robot komt.
Het zou de zoveelste schande voor de mensheid zijn moesten we de oplossing voor eenzaamheid aan robots overlaten. Ik geloof nog steeds dat de mens een goede inborst heeft. Maar met al de feestelijkheden in het vooruitzicht zouden we die goede inborst wel eens kunnen vergeten en voorbijlopen aan het feit dat er veel eenzame mensen zijn.
Ik hou van december, van het knetterende haardvuur, van dansend kaarslicht, van kerstmuziek, kerstfilms en de hele sfeer uit de boeken van Charles Dickens. Met zoveel gezelligheid, muziek, gelach en vakantiedagen is het gemakkelijk om de eenzaamheid van anderen niet te zien. Zeker met de feestdagen worden gemis en gebreken duidelijk gevoeld en zijn er velen kwetsbaar en alleen. Ooit was er een spreuk van Bond zonder Naam: Nodig een eenzame uit.
Misschien vinden we dat te moeilijk, zelf een bezoekje brengen is misschien gemakkelijker. Er wachten zoveel eenzame mensen op onze liefde, onze waardering en onze vriendschap. We kunnen de hele wereld niet omarmen, maar een enkeling wel. We moeten echt niet veel doen: een glimlach, een knipoog, een schouderklop, wat steun. Laat de mensen om je heen voelen dat ze waardevol zijn.
Veel mensen zijn eenzaam
geloof me
daar is niets tegen,
het mag,
Maar kom je ze tegen
zeg dan op z’n minst even:
‘dag’
(Toon Hermans)